“Als de leraar binnenkomt, staat men op”. 
Aflevering 1 december 2003

Zoektocht van Kees Mettes en janvdbosch@casema.nl naar het onderwijsprogramma van toen .

Waltherus en nog wat staat op het straatnaambordje bij de poort, zie ik in mijn ooghoek als ik de auto voor de kapel parkeer. Blijkbaar is de ruimte tussen het kollege en de kapel openbare weg geworden. Waarschijnlijk zal regel 1 van het hoofdstuk “kapel” uit het “Algemeen reglement” dan ook wel niet meer gelden, waar stond: “In de laan tussen kollege en kapel diene men te zwijgen”. Aan de overkant staat Kees al te wachten. Op deze 16^e december starten wij onze zoektocht. Op de bijeenkomst van 28 juni in St. Agatha hebben wij twee spontaan besloten een werkgroep te starten. We hebben ons als opdracht gesteld ons onderwijsprogramma van toen terug te vinden. Kees loodst me daarom naar het Udens College. In de “rode school” heeft hij al eerder een stuk archief uit de tijd van het Collegium S.S. Crucis ontdekt. We gaan dat nu samen in kaart brengen. In het Udens College, de verre nazaat van ons college, worden we met open armen en een grote kan koffie ontvangen. We diepen uit het archief een doos op met archiefstukken over de jaren 1955-1965. Van elk jaar is er een lesrooster, een leerlingenlijst (met wasnummer), een jaarverslag, overzichten van rapport- en eindexamencijfers en een hoop correspondentie met het ministerie van O&W aan de Nieuwe Uitleg in Den Haag. Ongeloofwaardig komt het ons nu voor dat we negens haalden voor godsdienst. Van het schooljaar 1961-1962 vinden we ook een boekenlijst. Thuis heb ik nog tientallen boeken uit de Udense tijd. We vinden ook het algemeen reglement dat tot 1959 heeft gegolden. In de inleiding lezen we dat het Kollege van het H. Kruis een gymnasium is waarvan de studenten met ernst en toewijding willen streven naar het priesterschap. “Waar velen in gemeenschap leven, is orde noodzakelijk. Hiertoe is dit reglement opgesteld. Bovendien wil het de jongens gehoorzaamheid leren, zodat ze in alle eenvoud en oprechtheid zich leren onderwerpen aan Gods heilige Wil, waarvan de oversten van het seminarie als tolk moeten worden beschouwd (…)”.   

 In het archief staat ook een kaartenbak met een alfabetisch gerangschikte leerlingenadministratie. Op mijn kaartje staat mijn naam, mijn geboortedatum en wanneer ik gekomen en vertrokken ben. Ook de naam en het adres van mijn moeder, voor de rekening. We vinden in het archief ook twee fotoboeken met een schat aan foto’s uit de jaren 1950-1965. Vooral van sportdagen en toneelvoorstellingen. In 1955 won het voetbalelftal van Juliana uit met 5-3 van Beekvliet. Rector Salman, op de trap bij de bel, maakt, omgeven door andere heren, in 1956 de erkenning van het kollege bekend. Een luid gejuich stijgt op. Ook een foto van de jongen die stierf bij de griepepidemie van 1957. Er zitten nogal wat losse foto’s in de twee fotoboeken. Die zijn kennelijk gebruikt voor het boek “Honderd jaar Udens College” uit 1986. De schat aan foto’s moet gered worden, vinden we. Luc, coördinator havo-vwo (vroeger zou hij de rector zijn, denk ik), wil graag meewerken. In januari mogen we terugkomen om alle foto’s te scannen. We zullen dan zeker ook een volgende aflevering van onze zoektocht publiceren. Met Thijs Kappen gaan we afspreken dat de foto’s daarna op de website komen. Intussen lopen ook andere nieuwsgierige docenten binnen. Michel bijvoorbeeld, geschiedenisleraar. Uit een opberghok diept hij een stapel levensgrote foto’s op van een tentoonstelling over de kruisheren. We slepen ze voorlopig mee naar het archief. Peter, biologieleraar, blijkt een cd te hebben over de kruisheren. Hij belooft voor ons een kopie te maken. De meeste tijd van de middag besteden Kees en ik aan het doorkijken van de dossiers 1955-1965. Omdat Kees van ons twee het mooist kan schrijven noteert hij de soorten stukken die we aantreffen. We gaan nu bedenken hoe we ons onderzoek verder gaan oppakken. Kees denkt er zelfs aan een vergelijkende analyse te maken van ons onderwijsprogramma van toen en het programma van het tegenwoordige Udens College.  

Uit de stapel tentoonstellingsfoto’s valt tenslotte nog een oude l.p. van het afscheid van rector F. Ph. J. Salman o.s.c in 1976. Die gaat mee voor een kopie (mogelijk straks voor iedereen). ’s Avonds thuis dansen we de Salman.   

janvdbosch@casema.nl.