“Als de leraar binnenkomt, staat men op” (28)                         

Feuilleton over de zoektocht van Kees Mettes, Nic van Nuland en janvdbosch@casema.nl (de werkgroep-Mettes) naar het leven van toen op het college van het H. Kruis in Uden (aflevering  28, september 2007) 

Verslagenheid heerste nog in het atrium. Somber staarden de achtergebleven bestuursleden in de snel duister wordende nacht. Niemand had zich zulk een einde van de reünie kunnen indenken. En het was op die zonnige 15^e september in Uden nog wel zo geanimeerd begonnen met een hogere opkomst dan ooit, met Nic van Nuland als nieuwe en inspirerende voorzitter die alle ruimte liet voor onderling contact, met presentaties over de rijk bloeiende arbeid van de werkgroepen-Berns en -Mettes aan het project “Adieu, adieu o Uden”, met een oud-leraar als Appie Vink die met een spontaan “Io vivat” werd verwelkomd, met entr’actes vol anekdotes en weemoedig stemmende verhalen, met een bezoek aan het collegegebouw waar in een chambrette op de slaapzaal op de tweede verdieping zojuist de kleine Lieve was geboren, en met het traditionele afscheid in de kapel van O.L. Vrouw ter Linde waar de jongens met kippenvel op de armen weer het “Adieu, adieu o Uden” zongen en Hans van Dijk ons op het orgel de hemel binnenloodste. We waren er bijna allemaal:  Arie Bardoel, Fons Bardoel, Jan Berns, Harrie Blondé, Martien Blondé, Jos Boon, Wim Boon, janvdbosch@casema.nl, Max van Boxmeer, Piet Broekmans, Gerard Broekx, John van Burk, Stan Cies’luk, Jan Cremers, Hans van Dijk, Jan van Driel, Gerrit van Duijnhoven, Jan van Duijnhoven, Cees van der Fluit, Henk van Ham, Harry van Heugten, Peter van de Hurk, Thijs Kappen, Kees Klessens, Joop van Kuppeveld, Joep Langenhoff, Edwin Latumeten, Jan Leermakers, Theo van Lieshout, Kees Mettes, Nic van Nuland, Jan Omtzigt, Jos van der Putte, Harrie van Rijbroek, Herman Roelofs, Gerard Rooijackers, Peter van Rossum, Henk Rutten, Joop Schouten, Louis Sips, Peter Slee, Anton Smits, Henk van Stijn, Rein Vaanhold, Arie van de Ven, Jan van de Ven, Wim Verhoeven, Huub Verstappen, Albert Vink, Nico van de Vleugel, Kees Vreeswijk, Jan de Waard, Arie van de Wetering, Theo van de Wetering, Wim van Wijk, Frans Wijnakker, Wim Wijnakker, Aloys Wijnhoven, Cees van der Wijst, Sibbele Witteveen en Rob Wybrands. Hopelijk is niemand vergeten. Niet iedereen staat overigens op onderstaande foto, want iedereen bleef overal hangen. 

Ik zat ook even aan een tafel met de oudste lichting. Onder hen Jan de Waard die er tot mijn verrassing achteloos melding van maakte dat hij de laatste redacteur van Udense Klanken was. Jan moet in de Kring van oud-studenten een coryfee zijn geweest. Samen met voorzitter Francino was hij de spin in het web. We moeten hem nodig vragen zijn memoires te schrijven. Udense Klanken was van 1938 tot 1967 het contactorgaan van de Kring van Oud-Studenten van het Kruisheren-College. Onze huidige vereniging OSCOSC is in feite een voortzetting van deze Kring. Jan de Waard zat zelf van 1946 tot 1953 op het college. In 1964, 32 jaar oud, bij aflevering 107, volgde hij Jan Tetteroo op als redacteur van U.K. Maar al in 1967 was het over en sluiten met de Kring. De vereniging van oud-studenten werd opgeheven; U.K. verschrompelde tot een mededelingenblaadje. Aflevering 122 was tevens de laatste. De reden: de Kring bestond nog slechts uit een slinkend getal ouderen en kopy voor U.K. kwam amper nog binnen. Nog maar twee jaar eerder zag het er even heel anders uit. Op de driedaagse (!) reünie van 16, 17 en 18 juli 1965 (de “Reünie der Belofte”) verschenen meer dan 150 oud-studenten en onder hen een verrassend groot aantal jonge. De dikke Piet Timmers bijvoorbeeld, over wie in het verslag in U.K. te lezen valt, dat hij op het eind van een der avonden weliswaar in een zeer spirituele en daarom belangeloze toestand verkeerde, maar toch ook naar goede schooltraditie volledig heer was gebleven en dus herinnerd mag worden aan zijn belofte eens iets te schrijven waaraan de oud-studenten hun dorstige zielen zouden kunnen laven. Piet kan er vanuit de hemel vast nog wel om grinniken. Ook angry young man Kees Mettes was daar. Als representant van de jongere generatie kwam hij gelijk in het bestuur, “omdat ik op de jongstleden reünievergadering de grootste mond heb opgezet vanuit onze nog “katterige” oppositionele “jonge” hoek”, schreef hij even later zelf in U.K. “Wij zijn erg blij”, liet het bestuur in datzelfde U.K. weten, “dat we deze strijdbare figuur, bij wie je wel heel gauw weet wat je aan hem hebt - want erg introvert is hij niet - naast ons hebben gekregen.” Kees kreeg in het bestuur de portefeuille “ledenwerving”. Twee jaar later bestond de Kring niet meer.   

 Velen zal het zijn ontgaan in het gezellige geroezemoes, maar welhaast het belangrijkste besluit van de reünie van 15 september betrof de instelling van een werkgroep “fotoarchief”. Dat was een uitvloeisel van het betoog van bestuurslid en webmaster Thijs Kappen. Die vertelde dat we al een vracht foto’s hebben die schreeuwt om verwerking en plaatsing op de website. Zo hebben we van het Udens College alle fotoalbums gekregen uit ons collegetijd. We hebben ook al een groot scanapparaat aangeschaft, maar de vraag is wie gaat het doen. En ziedaar een aantal actieven: Jan van Driel, Kees Klessens, Harrie van Rijbroek. Onder leiding van Thijs gaat deze club met de foto’s aan de slag. Eerst gaan ze uitdenken hoe ons fotoarchief moet worden ingedeeld. Waarschijnlijk gebeurt dat per jaar en vervolgens per thema. Thema’s zullen bijvoorbeeld zijn: klassen, docenten, gebouw, recreatie, sport, muziek, feesten en bijzondere gebeurtenissen. Dan moet er een infrastructuur voor worden uitgedacht, een database of iets dergelijks, zodat je alles makkelijk kan opzoeken en ook op alles kan doorklikken. En dat geheel moet dan op onze website komen staan. Daarmee wordt het fotoarchief ongetwijfeld een druk bezocht stukje erfgoed. De werkgroep zal natuurlijk van iedereen graag foto’s en andere documenten willen ontvangen voor in het fotoarchief, want er moet nog een schat aan materiaal bij de oud-studenten schuilen. Mogelijk komt er een aparte rubriek op onze website met mededelingen en instructies daarover. Er zijn ook nog andere bronnen met foto’s van de kruisheren en ons college. Als je bijvoorbeeld naar het Brabants Historisch Centrum surft (www.bhic.nl), op “foto’s” klikt en vervolgens als zoekwoorden “kruisheren Uden” intikt, krijg je 112 foto’s te zien met de nodige uitleg. Als je “college Uden” intikt krijg je 20 foto’s. Ook die bronnen moeten we opsporen en publiceren. Het toekomstige fotoarchief zal ook een geweldige impuls zijn voor het bestaan van onze oud-studentenvereniging. Hieronder nog een paar foto’s uit de albums die Kees Mettes en ik van Ben Stukart meekregen bij ons interviewgesprek met hem dat je elders op onze website kunt lezen. Op de linkerfoto staat R.D. Pannebakker temidden van 28 jongens, onder wie Fons Bardoel. Dat was de Kleine Figuur A uit het schooljaar 1939-1940, gefotografeerd in de tuin aan de voorzijde van het klooster. De rechterfoto is van de recreatie op de boerderij van Hannes Haskes in Uden tijdens de Duitse bezetting van het college in 1943. Op de foto staan de Heren W. van Hees, G. Scheerder, A. Lamot en H. Brouwers.  

Rein Vaanhold heeft de kruisheren in hun nadagen nog een keer op de kaart gezet in Uden. Ze waren een beetje een vergeten groepje, die oude paters daar in dat klooster aan het Lieve Vrouwenplein (met een n). Sinds Rein rector werd is het kapelbezoek geweldig toegenomen, al moest Rein daartoe onder meer een zangkoor ontfutselen aan de St. Petrusparochie. Rein houdt ook weer Mariaprocessies rondom de kapel en bij de zusters door de tuin. Met gekleurd zaagsel zijn dan op de straten prachtige figuren uitgelegd. De Harmonie speelt gewijde marsmuziek, bruidjes flankeren Rein als hij Ons Heer ronddraagt. Rein vertelde er over op de reünie met een glunderend gezicht. Hij moest ook pater Henk Scholtens excuseren. Diens bezoek aan de reünisten had het hoogtepunt van de dag moeten worden. Maar de honderdjarige had ’s ochtends damesbezoek gehad en lag die middag nog te rusten. Rein keek met ons ook in de toekomst. Een toekomst waarin het klooster ontvolkt raakt. Hij liet ons weten dat de kruisheren het klooster zullen verlaten als hun getal onder de vijf zakt. Ze denken dan aan een betere verzorgingsplek, te weten het vroegere retraitehuis van de Missiezusters van de H. Geest aan de Volkelseweg, vlakbij het zwembad. Kreten van ontzetting klinken vervolgens door de zaal toen Rein bekendmaakte dat de gemeente er aan denkt het klooster te slopen en er, jawel, appartementen te bouwen. Het was alsof de grond onder de voeten wegzakte. Koortsachtig beraad volgde onder de meest spraakmakende leden van onze oud-studentenvereniging. Over één ding was men het onmiddellijk eens: dat nooit! Het idee van onze nieuwe voorzitter om een poging te doen om het klooster te verwerven en het te bestemmen tot bezinningscentrum en opvanghuis voor oud-studenten sloeg nieuw enthousiasme los. Direct verzamelden zich een aantal sterken zich rond de voorzitter om als task force te gaan fungeren. Als eerste opdracht hebben ze zich gesteld om een quick scan te maken van de problematiek. Jan van de Ven wil wel beheerder worden, als hij tenminste zijn Heemkundekring mee naar het klooster mag nemen. Wie actief wil zijn in deze heilige opdracht kan zich melden bij de voorzitter. Hopelijk zullen we spoedig vernemen hoe de dreigende ramp kan worden gekeerd. Ons erfgoed moet worden behouden!     

Rein Vaanhold osc

Oosterhout, 20 september 2007/janvdbosch@casema.nl.